Przymusowe leczenie alkoholika – jak wygląda i gdzie złożyć wniosek? Wyjaśniamy!

Gdy alkoholik rozpoczyna leczenie dobrowolnie szanse na to, że uda mu się wyjść z nałogu, są znacznie większe. Właśnie dlatego przymusowe leczenie alkoholika stosuje się jedynie w wyjątkowych sytuacjach. W Twoim otoczeniu znajduje się osoba uzależniona od alkoholu, która odmawia leczenia, a potrzebuje pilnej pomocy? Dowiedz się, jak zorganizować przymusowe leczenie alkoholika.

Czym jest przymusowe leczenie alkoholika?

Przymusowe leczenie alkoholika to procedura przewidziana w ustawie z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Stosuje się ją wobec osoby uzależnionej od alkoholu, która powoduje rozkład życia rodzinnego, demoralizuje małoletnich, uchyla się od obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny lub zakłóca spokój czy porządek publiczny. Częścią tej procedury jest skierowanie alkoholika na badanie przeprowadzone przez biegłego. Specjalista wydaje opinię w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazuje rodzaj zakładu leczniczego, w którym badany powinien być leczony.

Czy można zmusić alkoholika do przymusowego leczenia? Jak wynika z przepisów, osoby uzależnione od alkoholu można zobowiązać do poddania się leczeniu. Aby jednak tak się stało, muszą zostać spełnione wyżej wymienione przesłanki – alkoholik musi np. zakłócać porządek publiczny lub demoralizować małoletnich.

Jak zgłosić alkoholika na przymusowe leczenie?

Bliscy alkoholików często zastanawiają się, jak przekonać osobę uzależnioną do leczenia. Gdy jednak wszystkie podejmowane działania nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, a objawy alkoholizmu się nasilają, pojawia się inne pytanie – jak zgłosić alkoholika na przymusowe leczenie? Proces ten przebiega w kilku podstawowych krokach.

1. Kontakt z gminną komisją rozwiązywania problemów alkoholowych – jak wskazuje nazwa, takie komisje działają w każdej gminie. Obowiązek ich powołania spoczywa na wójtach, burmistrzach i prezydentach miast.
2. Złożenie wniosku do komisji – mowa o wniosku o wszczęcie postępowania w stosunku do osoby, która nadużywa alkoholu. Wskazać trzeba dane alkoholika (m.in. jego imię i nazwisko, datę urodzenia, adres zamieszkania) oraz informacje uzasadniające wszczęcie takiego postępowania – o tym szerzej przeczytasz poniżej.
3. Zgromadzenie informacji przez komisję. Ten etap polega m.in. na skierowaniu zapytań do policji i zorganizowaniu spotkania z osobą wskazaną w zgłoszeniu. O terminie takiego spotkania alkoholik jest informowany listem poleconym.
4. Skierowanie do sądu wniosku o zobowiązanie do leczenia odwykowego. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy osoba uzależniona podczas spotkania zdecyduje się na dobrowolne leczenie i dostarczy potwierdzenie jego rozpoczęcia.

Jak uzasadnić wniosek o przymusowe leczenie alkoholika? Opisowa część wniosku często sprawia trudności osobom, które poszukują pomocy dla bliskiego. Tymczasem wystarczy opisać, jak osoba uzależniona zachowuje się po spożyciu alkoholu. W uzasadnieniu można podać informacje o długości ciągów alkoholowych, znęcaniu się psychicznym lub fizycznym, interwencjach policji, braku łożenia na rodzinę (gdy alkoholik jest bezrobotny), agresji w stosunku do sąsiadów czy prowadzeniu pojazdów pod wpływem alkoholu.

Kto może złożyć wniosek o przymusowe leczenie alkoholika?

Należy rozróżnić dwie sytuacje – zgłoszenie alkoholika na leczenie alkoholizmu i skierowanie do sądu wniosku o zobowiązanie alkoholika do leczenia odwykowego. Kto może złożyć wniosek o przymusowe leczenie alkoholika? Wniosek do gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych może złożyć każdy – najbliższa osoba alkoholika, jego pracodawca czy nawet sąsiad, który dostrzega destrukcyjny wpływ uzależnienia na rodzinę czy otoczenie. Mimo że objawy i przyczyny alkoholizmu są różne, to symptomy choroby alkoholowej z czasem stają się uciążliwe dla otoczenia alkoholika – otoczenie to również ma możliwość interwencji.

Wniosek o przymusowe leczenie alkoholika do sądu mogą złożyć jedynie dwa podmioty – gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych i prokurator. Co z bliskimi alkoholików? Często popełniają oni błąd – zakładają, że sami mogą wystąpić do sądu. Aktualne przepisy nie przewidują takiej możliwości. Wnioski składane przez bliskich osób uzależnionych od alkoholu nie są uwzględniane przez sądy. Nie ma znaczenia również to, że alkoholik rzeczywiście potrzebuje profesjonalnej pomocy.

Gdzie złożyć wniosek o przymusowe leczenie alkoholika?

Przymusowe leczenie alkoholika bez jego zgody zaczyna się od złożenia wniosku do gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. Jeżeli ze zgromadzonych informacji i przeprowadzonych rozmów będzie wynikać, że osoba wskazana we wniosku potrzebuje pomocy, komisja zwróci się do sądu rejonowego. Sprawę rozpatrzy sąd rejonowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu alkoholika.

Przykład: Jeżeli osoba mająca problem z alkoholem zamieszkuje na terenie Gdańska, to jej bliscy powinni zwrócić się z wnioskiem do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gdańsku. Gdyby sprawa trafiła do sądu, rozstrzygnie ją jeden z sądów rejonowych działających na terenie Gdańska.

Ile trwa przymusowe leczenie alkoholika?

Gdy udaje się wysłać alkoholika na przymusowe leczenie, jego otoczenie powoli odzyskuje równowagę. Jednak pojawia się też pytanie, ile trwa przymusowe leczenie alkoholika. Zgodnie z przepisami tak długo, jak wymaga tego cel leczenia – maksymalnie 2 lata. Jednocześnie osoba, którą sąd zobowiązał do leczenia odwykowego, może starać się o skrócenie tego okresu. Analogiczny wniosek może też złożyć m.in. zakład leczniczy, w którym przebywa alkoholik.

Niekiedy, aby można było skutecznie i przymusowo leczyć alkoholika, dochodzi do zmiany postanowienia sądu w zakresie rodzaju zakładu leczenia odwykowego, w którym alkoholik powinien zostać poddany terapii. Nie wpływa to jednak na maksymalny okres trwania przymusowego leczenia.