Czym jest cichy alkoholizm? Jakie są objawy ukrytego alkoholizmu? Wyjaśniamy!

Człowiek uzależniony od alkoholu to bardzo często w oczach wyobraźni innych ludzi osoba zaniedbana, samotna i bezrobotna, bez perspektyw – określenie to wydaje się nie pasować do kogoś, kto ułożył sobie życie osobiste, prowadzi życie towarzyskie i jest aktywny zawodowo. Tymczasem każdy w swoim otoczeniu może mieć ukrytego alkoholika. Dowiedz się, czym jest cichy alkoholizm i jak go rozpoznać.

Czym jest ukryty alkoholizm?

Ukryty alkoholizm i cichy alkoholizm to określenia używane w kontekście osoby uzależnionej od alkoholu, która skutecznie ukrywa swój problem przed otoczeniem. Takie osoby określa się mianem alkoholików wysokofunkcjonujących (HFA – High Functioning Alcoholics). Maskowanie uzależnienia może trwać nawet latami – rodzina i znajomi nie mają świadomości, że ukryty alkoholik ma poważny problem.

Jak zachowuje się cichy alkoholik? Taka osoba prowadzi pozornie normalne życie – realizuje się zawodowo, dba o swoją rodzinę, a w wolnym czasie rozwija swoje hobby. Pozornie, gdyż niemal codziennie sięga ona po alkohol – najczęściej po pracy, aby rozładować stres, ułatwić sobie zasypianie lub wprawić się w dobry humor. Ponieważ ilości wypijanego alkoholu są niewielkie, to nie budzą niepokoju otoczenia, a stan ten może trwać nawet przez wiele lat.

Uwzględniając to, jak zachowuje się cichy alkoholik, można powiedzieć, że ukryty alkoholizm nie wychodzi poza pierwszą fazę uzależnienia. Z czasem jednak uzależnienie od alkoholu może ulec pogłębieniu. Właśnie dlatego każdy, kto ma w swoim otoczeniu osobę regularnie spożywającą niewielkie ilości alkoholu, nie powinien być bierny.

Jakie są przyczyny cichego alkoholizmu?

Źródeł cichego alkoholizmu może być wiele. Uzależnienie często zaczyna się niewinnie – od okazjonalnego sięgania po drinki, piwo czy wino. W pewnym momencie taka osoba dostrzega działanie alkoholu na organizm – mowa o rozluźnieniu się, wprawieniu się w dobry nastrój czy odstresowaniu po ciężkim dniu. Wówczas też alkohol może służyć jako remedium na codzienne problemy lub po prostu stać się elementem wieczornego rytuału odprężenia.

Chociaż przyczyny cichego alkoholizmu są różne, z przeprowadzonych badań wynika, że niektóre osoby są bardziej podatne na uzależnienie niż inne. W konsekwencji czynnikami zwiększającymi ryzyko regularnego sięgania po niewielkie ilości alkoholu są choćby:

• wrażliwość – alkohol może stać się odskocznią od problemów, być źródłem lepszego samopoczucia czy sposobem na relaks;
• genetyka – osoby, które mają rodzinną historię alkoholizmu, wcale nie muszą stać się alkoholikami, jeżeli jednak predyspozycje genetyczne wystąpią w połączeniu z okolicznościami sprzyjającymi alkoholizmowi, może dojść do rozwoju uzależnienia;
• stres – presja na sukces zawodowy, idealne życie lub wysokie zarobki może doprowadzić do poczucia przytłoczenia czy porażki, te emocje niektóre osoby próbują niwelować, spożywając alkohol.

Przyczyn cichego alkoholizmu można też doszukiwać się w spożywaniu alkoholu w towarzystwie. Nie tylko w polskiej kulturze sięganie po trunki na przyjęciach, podczas wizyt u rodziny czy nawet na spotkaniach biznesowych jest czymś naturalnym. Jednak z czasem to właśnie w ten sposób może rozwinąć się uzależnienie, przez które cichy alkoholik nie będzie w stanie funkcjonować bez codziennej dawki alkoholu.

Ukryty alkoholizm – objawy i pierwsze symptomy

Zastanawiasz się, czy masz w swoim otoczeniu wysokofunkcjonującego alkoholika i jakie są objawy alkoholizmu? W tym przypadku sygnały, które mogą świadczyć o uzależnieniu, są dużo subtelniejsze niż u osób, u których doszło do pogłębienia alkoholizmu – taką osobę trudniej przyłapać na piciu, a w koszu na śmieci nie przybywa pustych butelek po winie czy piwie. Powoduje to, że dużo łatwiej przeoczyć symptomy – przez wiele lat można je ignorować.

Jakie zachowania powinny wzbudzić niepokój? Przykładowe objawy ukrytego alkoholizmu to:

• spożywanie alkoholu w niewielkich ilościach, ale regularnie – codziennie lub w każdy weekend – może to świadczyć o tym, że dana osoba nie radzi sobie bez używki i jest ona dla niej elementem codzienności;
• unikanie sytuacji, w których nie będzie dostępu do alkoholu – wysokofunkcjonujący alkoholik może być niezadowolony choćby z propozycji spędzenia weekendu poza domem;
• zauważalna zmiana w zachowaniu – przed sięgnięciem po trunek cichy alkoholik może być zestresowany lub rozdrażniony, a po jego spożyciu przeciwnie – zrelaksowany i zadowolony – to może wskazywać, że alkohol jest wykorzystywany jako remedium na stres czy negatywne emocje;
• ukrywanie przed otoczeniem faktu sięgania po alkohol to nie tylko picie w samotności, ale również maskowanie oddechu czy ukrywanie butelek – cichy alkoholik nie daje po sobie poznać, że jego myśli krążą wokół używki;
• zaprzeczanie problemowi – gdyby problem cichego alkoholika został dostrzeżony, naturalną reakcją będzie wyparcie, jednocześnie osoba uzależniona będzie podważać np. argument o wysokiej tolerancji na alkohol.

Jak wygląda leczenie cichego alkoholika?

Jeżeli otoczenie cichego alkoholika zauważy jego problem na wczesnym etapie, to leczenie alkoholizmu będzie dużo łatwiejsze. Jak wygląda leczenie cichego alkoholika? Punktem wyjścia jest przyznanie się przez alkoholika do problemu – bez tego elementu każda terapia będzie bezowocna. To właśnie chęć zmiany swojego dotychczasowego stylu życia jest kluczowa dla sukcesu podejmowanych działań.

Cichy alkoholik może nie wymagać terapii farmakologicznej – często wystarczająca okazuje się psychoterapia. W zależności od stanu psychicznego osoby dotkniętej chorobą alkoholową leczenie może odbywać się w ośrodku zamkniętym. Turnus terapeutyczny jest wskazany, gdy alkoholik nie ma wsparcia lub jego otoczenie to również osoby uzależnione od alkoholu. Jednocześnie ukryci alkoholicy mają dużą szansę na odzyskanie kontroli nad swoim życiem.

Dlaczego wczesna terapia ukrytego alkoholizmu jest ważna?

Każde uzależnienie z czasem się pogłębia. Wysokofunkcjonujący alkoholik przez lata może zachowywać kontrolę nad ilością wypijanego alkoholu, ale w pewnym momencie się to zmieni. Wówczas z każdym dniem zacznie się on upodabniać do stereotypowego alkoholika – jego życie rodzinne ulegnie rozkładowi, a w życiu zawodowym zaczną się problemy, które najpewniej skończą się zwolnieniem dyscyplinarnym.

Jeżeli nałóg się nasili (ukryty alkoholizm się rozwinie), to leczenie będzie dłuższe i trudniejsze. W skrajnej sytuacji konieczna może być przymusowa terapia alkoholowa. Jak wygląda przymusowe leczenie alkoholika? Wiąże się ono z koniecznością przejścia formalnej ścieżki, która kończy się skierowaniem wniosku do sądu – to jeszcze jeden z powodów, dla którego nie warto zwlekać z rozpoczęciem terapii.